Tại Úc, số người cao tuổi mắc Dementia và Alzheimer’s đang ngày càng tăng. Theo Dementia Australia, đến năm 2025 ước tính có khoảng 433,300 người Úc đang sống chung với chứng Dementia. Cũng theo báo cáo từ AIHW, năm 2023 ước tính có khoảng 411,100 người Úc mắc Dementia.
Sự gia tăng đó kéo theo nhu cầu lớn về đội ngũ Support Worker – những người được đào tạo bài bản, có kỹ năng chuyên môn và thấu hiểu tâm lý người bệnh.
Trong lĩnh vực Dementia care, kỹ năng giao tiếp được xem là yếu tố cốt lõi – nhưng đồng thời cũng là thách thức lớn nhất. Người bệnh thường gặp khó khăn trong việc ghi nhớ, diễn đạt và phản ứng cảm xúc, khiến việc trò chuyện hay chăm sóc hàng ngày trở nên phức tạp hơn nhiều.
Bài viết này của Next Gem sẽ giúp bạn hiểu rõ bản chất của những khó khăn trong giao tiếp, các kỹ năng cần thiết mà một Support Worker nên có, cùng những lưu ý đặc biệt để làm việc hiệu quả và nhân văn hơn với người mắc Dementia/Alzheimer’s.
1. Hiểu đúng về Dementia và Alzheimer’s
Dementia là thuật ngữ dùng để mô tả nhóm triệu chứng suy giảm trí nhớ, tư duy và hành vi ảnh hưởng đến khả năng sinh hoạt và giao tiếp hàng ngày. Trong khi đó, Alzheimer’s là dạng phổ biến nhất của Dementia, chiếm khoảng 60–70% trường hợp.
Những thay đổi về nhận thức và cảm xúc khiến người bệnh:
- Khó hiểu hoặc khó diễn đạt ngôn ngữ
- Giảm khả năng ghi nhớ ngắn hạn
- Dễ bối rối, lo lắng, thậm chí mất kiểm soát hành vi
Vì vậy, Support Worker cần linh hoạt trong cách giao tiếp — điều chỉnh giọng nói, cách lắng nghe và phản hồi phù hợp với từng giai đoạn của bệnh. Điều này giúp người cao tuổi cảm thấy được tôn trọng, thấu hiểu và an toàn trong môi trường chăm sóc.
Để tìm hiểu chi tiết hơn, bạn có thể tham khảo thông tin chính thức từ Chính phủ Úc tại: Australian Government – Dementia
2. Những khó khăn thường gặp trong giao tiếp với người mắc Dementia/Alzheimer’s
Giao tiếp với người cao tuổi mắc Dementia hoặc Alzheimer’s là một trong những thách thức lớn nhất đối với support worker. Khi trí nhớ, khả năng ngôn ngữ và nhận thức của người bệnh suy giảm, việc hiểu và truyền đạt thông tin trở nên khó khăn hơn rất nhiều. Những phản ứng bất ngờ, cảm xúc thay đổi thất thường hay sự nhầm lẫn về thời gian, không gian… đều có thể khiến cuộc trò chuyện trở nên căng thẳng nếu không được xử lý đúng cách.
Dưới đây là những khó khăn chính:
2.1. Mất khả năng diễn đạt và hiểu ngôn ngữ
- Người bệnh thường gặp khó khăn khi tìm từ để diễn đạt hoặc hiểu sai ý người đối diện.
- Điều này dẫn đến sự gián đoạn trong cuộc trò chuyện, khiến họ bối rối và dễ cáu gắt.
- Support Worker cần nhận biết đây là biểu hiện bệnh lý chứ không phải hành vi cố ý.
2.2. Trí nhớ ngắn hạn suy giảm
- Người bệnh có thể quên ngay cuộc trò chuyện vừa diễn ra hoặc lặp lại câu hỏi nhiều lần.
- Nếu Support Worker chưa được đào tạo đúng cách, rất dễ mất kiên nhẫn và tạo cảm giác xa cách với người bệnh.
2.3. Biến động cảm xúc và hành vi
- Do thay đổi chức năng não bộ, người bệnh có thể chuyển trạng thái cảm xúc nhanh chóng – từ vui vẻ sang lo lắng hoặc tức giận.
- Điều này ảnh hưởng trực tiếp đến không khí giao tiếp, đòi hỏi Support Worker phải linh hoạt và bình tĩnh trong mọi tình huống.
2.4. Khác biệt tính cách cá nhân
- Mỗi người cao tuổi có nền văn hóa, giá trị sống và mức độ bệnh khác nhau.
- Không có “một cách giao tiếp phù hợp cho tất cả”, nên Support Worker cần quan sát, học hỏi và điều chỉnh để tạo kết nối tốt nhất với từng cá nhân.
3. Kỹ năng giao tiếp cần thiết cho Support Worker
Sau khi hiểu được những rào cản trong giao tiếp, bước tiếp theo – và cũng là yếu tố quan trọng nhất – chính là phát triển các kỹ năng giao tiếp chuyên biệt.
Với người mắc Dementia hoặc Alzheimer’s, từng lời nói, cử chỉ hay biểu cảm đều có thể tạo nên sự khác biệt lớn trong cách họ cảm nhận và phản ứng. Vì vậy, một support worker chuyên nghiệp cần biết cách truyền đạt rõ ràng, lắng nghe chủ động và sử dụng giao tiếp phi ngôn ngữ hiệu quả để mang lại cảm giác an toàn, được tôn trọng và thấu hiểu cho người bệnh.
Dưới đây là những kỹ năng giúp bạn giao tiếp hiệu quả hơn trong môi trường Dementia care:
3.1. Giao tiếp rõ ràng và nhất quán
- Dùng câu ngắn gọn, giọng nói nhẹ nhàng và tốc độ chậm.
- Tránh nói quá nhiều thông tin hoặc đặt nhiều yêu cầu cùng lúc, vì điều đó dễ khiến người bệnh rối trí.
- Ví dụ: thay vì “Bà có muốn thay đồ, ăn trưa rồi đi dạo không?”, hãy chia nhỏ: “Bà ơi, mình thay đồ trước nhé.”
3.2. Lắng nghe chủ động
- Giữ cử chỉ ánh mắt nhẹ nhàng, kiên nhẫn chờ họ diễn đạt ý của mình.
- Tập trung vào ý nghĩa cảm xúc thay vì chỉ nghe nội dung lời nói.
- Phản hồi bằng các cụm từ khích lệ như “Tôi hiểu rồi”, “Bà đang nói về… đúng không ạ?” để họ cảm thấy được lắng nghe.
- Tránh hành động đột ngột hoặc giọng nói quá to – vì có thể khiến họ sợ hãi hoặc phản ứng tiêu cực.
3.3. Gợi nhớ và kết nối cảm xúc
- Sử dụng âm nhạc, hình ảnh, mùi hương hoặc vật dụng quen thuộc để khơi gợi ký ức tích cực.
- Nếu họ nhớ sai, đừng tranh luận – hãy nhẹ nhàng chuyển hướng hoặc cùng họ “sống trong ký ức đó” một cách an toàn.
3.4. Giữ bình tĩnh và tôn trọng
- Ngay cả khi người bệnh phản ứng tiêu cực hoặc từ chối hợp tác, Support Worker vẫn cần giữ thái độ bình tĩnh, tôn trọng nhân phẩm và quyền được lắng nghe của họ.
4. Những lưu ý đặc biệt khi làm việc với người mắc Dementia/Alzheimer’s
Bên cạnh kỹ năng giao tiếp, support worker cần đặc biệt chú ý đến cách ứng xử và môi trường làm việc khi chăm sóc người mắc Dementia hoặc Alzheimer’s. Dưới đây là một số lưu ý:
4.1. Ưu tiên an toàn và môi trường ổn định
- Môi trường yên tĩnh, đủ ánh sáng và quen thuộc giúp người bệnh giảm lo âu.
- Hãy loại bỏ vật sắc nhọn, hạn chế tiếng ồn và duy trì lịch trình quen thuộc để họ cảm thấy an tâm.
4.2. Duy trì nhân phẩm và quyền riêng tư
- Luôn xin phép trước khi hỗ trợ các hoạt động cá nhân như tắm, thay đồ hay ăn uống.
- Tránh nói chuyện về người bệnh trước mặt họ như thể họ không hiện diện – vì điều đó có thể khiến họ tổn thương.
4.3. Tránh tranh luận hoặc phản bác
- Khi người bệnh nói sai, đừng cố “chỉnh lại sự thật”.
- Hãy đồng cảm, chuyển hướng câu chuyện một cách nhẹ nhàng – mục tiêu là giữ họ bình tĩnh, cảm thấy được tôn trọng.
4.4. Hợp tác cùng gia đình và nhân viên y tế
- Gia đình hiểu rõ thói quen, điểm nhạy cảm và sở thích của người bệnh.
- Giao tiếp thường xuyên với họ giúp Support Worker cá nhân hóa cách chăm sóc và ứng xử phù hợp hơn.
4.5. Chăm sóc sức khỏe tinh thần của chính Support Worker
- Làm việc trong Dementia care dễ dẫn đến căng thẳng và mệt mỏi cảm xúc.
- Hãy tham gia các chương trình hỗ trợ tâm lý (EAP), chia sẻ với mentor hoặc supervisor để duy trì tinh thần tích cực và cân bằng.
5. Hướng phát triển nghề nghiệp cho Support Worker
Nếu bạn yêu thích công việc chăm sóc người cao tuổi và muốn phát triển trong lĩnh vực này tại Úc, hãy bắt đầu với các khóa học được công nhận:
Các khóa học này trang bị kiến thức về Dementia care, giao tiếp, an toàn nghề nghiệp và thực hành thực tế, giúp bạn sẵn sàng cho công việc Support Worker tại các viện dưỡng lão hoặc các trung tâm chăm sóc. Sau khi tích lũy kinh nghiệm, bạn có thể mở rộng sang vai trò Team Leader, Care Coordinator hoặc Case Manager, mở ra cơ hội định cư lâu dài trong lĩnh vực chăm sóc người cao tuổi tại Úc.
Kết luận
Làm việc với người mắc Dementia hoặc Alzheimer’s không chỉ đòi hỏi kiến thức và kỹ năng, mà còn bao gồm cả sự kiên nhẫn, thấu hiểu và nhân văn.
Khi biết cách giao tiếp và ứng xử đúng, bạn không chỉ giúp người bệnh cảm thấy an toàn, mà còn mang lại niềm vui, phẩm giá và ý nghĩa sống cho họ mỗi ngày.
>> Bạn muốn trở thành Support Worker chuyên nghiệp trong lĩnh vực Aged Care tại Úc?
Hãy liên hệ với NextGem ngay hôm nay để được tư vấn lộ trình học tập, khóa đào tạo thực hành và cơ hội định cư hấp dẫn trong ngành chăm sóc người cao tuổi tại Úc!
